Uyku Laboratuvarı

Uyku Laboratuvarı birimimizde uyku problemlerinin teşhis ve tedavilerine yönelik tıbbi hizmet verilmektedir.

Uyku Laboratuvarı Birimimizde Verilen Hizmetler ve Testler

Hastanemizde hangi şikayetlerle gelen hastalara uyku testi yapılır?

Uyku laboratuvarlarında en sık yapılan test uyku-apne testidir. Geceleri horlama, uykudan boğularak uyanma, sık kabus görme, uykuda eşi tarafından “horlarken bir anda nefesin durdu korkarak uyandırdım” (tanıklı apne) şeklinde hikayesi olanlar, uykudan uykusunu alamadan uyanıp gün boyu baş ağrısı çeken, gazete okurken, televizyon seyrederken, tiyatro ve sinema gibi yerlerde, yemekten sonra, birisi ile konuşurken ve en tehlikelisi de bazen trafikte direksiyon başında başı öne düşüp, uyuyakalanlar (epworth uykululuk skalası) teste alınır.

Ayrıca laboratuvarımızda;

Yatma saatine yakın ve yatakta bacakta huzursuzluk hissedip hareket ettirme ihtiyacı duyanlar ve bu sebeple uyuyamayanlar veya yine uykudan uyandıklarında aynı huzursuzluğu hisseden ve yürümek ve bacağı hareket ettirmekle bu şikayeti geçen “Huzursuz Bacak Sendromu” için,

Aşırı uykululuk hali, gece ukuya dalmadan önce ve uyanırken halusinasyonlar görme ve kaslarda ani güç kaybı ile karekterize Narkolepsi için (Multiple Sleep Latency Test), gece diş gıcırdatma (bruksizm), uykuda yürüme ve uyku terörü (Arousal Bozuklukları), yeterli uyku uyayamayanlarda(İnsomnia) uyku mimarisini incelemek için de test yapılabilmektedir.

Uyku Testimi Neden Sertifikalı Doktorun Olduğu Merkezlerde Yaptırmalıyım?

Test yapıldıktan hemen sonra bilgisayardan otomatik skorlanarak sonuç alınabilmektedir. Fakat otomatik skorlamanın herzaman güvenilir olmadığı saptanmıştır. Bu sebeple tüm dünyada gece boyunca yapılan uyku test sonucu verilerinin işi bilen bir uyku laboratuvar hekimi (Hastanemizde Göğüs Hastalıkları Uzmanı) tarafından okunup düzeltmelerin yapılarak hastaya raporun verilmesi önerilmektedir.

Horlama ve Uykuda Nefes Durması Neden Olur?

Normalde uyku sırasında üst solunum yollarını çevreleyen kaslar (boğaz ve gırtlaktaki kaslar) gevşer fakat bu gevşeme üst solunum yollarında solunum sırasında havanın giriş çıkışına engel olacak şekilde daralmaya sebep olmaz. Bu kaslardaki gevşeme çok fazla olursa ve/veya üst solunum yollarındaki küçük dil(uvula), dil kökü gibi yapılar normalden büyükse ya da yüz yapısında alt çene kemiği gerideyse (retrognati) veya boyun çapı genişse (yüklü boyun), hasta aşırı kiloluysa üst havayollarında daha belirgin bir daralma olur ve solunum esnasında giren ve çıkan havanın titreşimi ile horlama sesi oluşur. Bazen de mevcut darlık tam yada yarı tıkanıkla sonuçlanır (apne ve hipopne) ve hastanın nefesi durur.

Ayrıca daha nadir rastlanan “Santral Apne” dediğimiz beyinden solunum kaslarına solunum emrinin gitmemesi sonucu solunum durmaları da olabilmektedir.

Testler Nasıl Yapılır?

Hastanın rahat uyuyabileceği sessiz ve kendini rahat hissedebileceği odalarda uyku teknisyenleri tarafından hastanın uyku öncesinde kafasına belirli alanlara (EEG:beyin dalgalarını görebilmek için), göz çevresine (EOG:göz hareketlerini görebilmek için), çeneye (EMG: kas kareketlerini görebilmek için) bacağa (uykuda bacak hareketlerini değerlendirmek için), göğüse(kalp ritmini görmek için), parmağa (uykuda oksijen düzeyini takip için) ve vücudun çeşitli yerlerine (yatış poziyonunu görebilmek için) elektrodlar (cilde temas eden alıcılar), göğüs ve karına band (solunum kas hareketlerini değerlendirebilmek için), buruna kanül (soluk alıp verirken hava akımını ölçmek için) yerleştirilir. Yerleştirilen elektrodlar ağrıya sebep olmaz ve normal uyku yapısını bozmaz. Hasta test süresince odasında uyurken çekim odasında uyku teknisyeni tarafından takip edilir. Hasta ihtiyaç hissettiğinde her iki oda arasında iletişim kurmasını sağlayacak sesli ve görüntülü bağlantı vardır.

Teste Gelmeden Önce Neleri Yapmalı, Neleri Yapmamalıyım?

Hasta testin yapılacağı akşam pijamaları ve istediği özel eşyaları ile birlikte gelir. Testin yapılacağı gün gündüz uyumamalı, aşırı kahve tüketmemeli, aç gelmemeli, ağır yemek yememeli, akşam yemeğini(ana öğününü) en az 3 saat önce yemiş olmalıdır. Gün içinde rutin kullandığı ilaçları kullanmalıdır. (uyku ilacı-sedatif ilaçlar-hariç) Ayrıca idrar sökücü ilacı (diüretik) varsa akşam saatlerinde değil gündüz alması önerilir. Teste gelmeden önce duş alması daha rahat uyumasını sağlayabilir. (Uyku Testi yapılacak odamızda kişiye özel duş alınabilecek duşluk ve tuvalet vardır.)

Test Nasıl Değerlendirilir?

Test değerlendirilmesinde uyku teknisyeni ve uyku laboratuvar hekiminin (Hastanemizde Göğüs Hastalıkları Uzmanı) diyaloğu ve iletişimi çok önemlidir. Gece boyunca bilgisayara kaydedilen veriler sabah uyku teknisyeni tarafından hasta ile ilgili gerekli bilgilendirmelerle birlikte Uyku Laboratuvarı hekimine teslim edilir. Laboratuvar Hekimi tarafından yaklaşık 7-8 saatlik (minimum etkin uykululuk süresi 6 saat olmalıdır) elektrotlar aracılığıyla elektriksel dalgalar şekline dönüşen test bilgisayarda görüntülenir ve değerlendirilir. Yapılan testte hastanın gece hangi sıklıkta nefesinin durduğu, hangi pozisyonda ve uykunun hangi evresinde bu nefes durmasının yaşandığı, uyku mimarisi, oksijen düzeyinin ve kalp ritminin bu nefes durmalarından nasıl etkilendiği, uykudaki nefes durmalarının üst hava yolu darlığına mı yoksa beyinden solunum emrinin gitmemesi sonucu mu yaşandığı gibi veriler değerlendirilerek hastanın raporu hazırlanır.

Tedavi Süreçleri

Uyku testinde; Ağır Obstrüktif Uyku Apnesi saptanan (uykuda nefesi sık duran) hastaların CPAP veya BIPAP gibi üst hava yolları açıklığını sağlayabilecek özel makinelerle tedavisi yapılırken; Basit Borlama, Hafif ve Orta Ağırlıkta Obstrüktif Uyku Apnesi olan hastalar ve Santral Uyku Apnesi saptanan hastaların muayene bulgularına da bakılarak tedavi şekline karar verilir; Diyetisyen, Kulak Burun Bogaz veya Nöroloji hekimleri ile konsülte edilebilir veya yine bazı vakalarda CPAP tedavisi uygun görülebilir.

CPAP (solunum boyunca sabit basınçlı hava veren) veya BIPAP (nefes alırken ve verirken farklı basınçlı hava veren) gibi makinelerle tedavisi gerekli olan hastalar bir gece daha uyku laboratuvarında yatırılarak, hangi basınçta nefes durmalarının engellenebildiği görülerek doğru basınç ayarları yapılarak makinanın temini sağlanır.